Η υπνική άπνοια είναι μία σοβαρή διαταραχή κατά την οποία διακόπτεται η αναπνοή λόγω απόφραξης των ανώτερων αεραγωγών και έτσι ο εγκέφαλος και το υπόλοιπο σώμα δεν λαμβάνουν την αναγκαία ποσότητα οξυγόνου.
Διακρίνουμε δύο τύπους άπνοιας:
Αποφρακτική: η οποία αποτελεί και τη συχνότερη διαταραχή και προκαλείται όταν οι μαλακοί ιστοί που αποτελούν τα τοιχώματα του φάρυγγα χαλαρώνουν κατά την διάρκεια του ύπνου εμποδίζοντας τη ροή του αέρα προς τους πνεύμονες.
Κεντρική: όταν το πρόβλημα εντοπίζεται στο αναπνευστικό κέντρο του εγκεφάλου, το οποίο δεν στέλνει τις απαραίτητες οδηγίες στους αναπνευστικούς μύες. Στην περίπτωση αυτή απουσιάζουν οι κινήσεις του θώρακα και της κοιλιάς.
Ποιους προσβάλλει το Σύνδρομο Αποφρακτικής Άπνοιας στον ύπνο;
Κατά τη διάρκεια του ύπνου το μυϊκό σύστημα χαλαρώνει πολύ περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη στιγμή της ημέρας. Οι μύες του φάρυγγα σε κάποια άτομα χαλαρώνουν υπερβολικά, το ίδιο και η βάση της γλώσσας η οποία ολισθαίνει προς τα πίσω αποφράσσοντας τον φαρυγγικό αυλό.
Προδιαθεσικοί παράγοντες είναι:
- Παχυσαρκία (μεγάλη περίμετρο λαιμού, κοντό λαιμό)
- Παραλλαγή-παθολογία ανωτέρων αεραγωγών: μεγάλη γλώσσα και σταφυλή, χαμηλή μαλθακή υπερώα, υπερτροφικές αμυγδαλές, ρινικοί πολύποδες
- Κρανιοπροσωπικές παραλλαγές: οπισθογναθισμό, υπερσύγκλειση (overbite)
- Ορμονικοί παράγοντες (εμμηνόπαυση, υποθυρεοειδισμός,μεγαλακρία)
- Κάπνισμα-Αλκοόλ
- Χρήση υπνωτικών σκευασμάτων
- Νευρομυϊκά νοσήματα
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Ροχαλητό
Δεν σημαίνει ότι όλοι όσοι ροχαλίζουν πάσχουν από αποφρακτική άπνοια. Συνήθως αναφέρεται στον γιατρό από τον σύντροφο και μπορεί να αποτελεί το πρώτο προειδοποιητικό σύμπτωμα.
Ημερήσια υπνηλία
Λόγω των απνοιών ο ύπνος διαταράσσεται με αποτέλεσμα οι ασθενείς να εμφανίζουν υπνηλία την ημέρα και ενδέχεται να κοιμηθούν σε ακατάλληλες στιγμές. Αρχικά η υπνηλία εμφανίζεται μόνο σε παθητικές δραστηριότητες (π.χ. όταν παρακολουθούν τηλεόραση, στο διάβασμα) αλλά καθώς η διαταραχή εξελίσσεται συμβαίνει σε όλο και περισσότερες καθημερινές δραστηριότητες. Υπνηλία μπορεί να παρουσιαστεί και κατά τη διάρκεια της οδήγησης, γεγονός που αποτελεί μεγάλο κίνδυνο για τη δημόσια υγεία, αλλά και για τον ίδιο τον ασθενή προκαλώντας τροχαίο ατύχημα.
Κακή ποιότητα ύπνου
Ο ύπνος των ασθενών αυτών είναι πάντοτε προβληματικός. Ξυπνούν με αίσθημα πνιγμονής, με τινάγματα των χεριών και των ποδιών, ενώ μπορέι να σηκώνονται συχνά για να ουρήσουν. Και βεβαίως σταδιακά καταστρέφεται και η ποιότητα ύπνου του συντρόφου, είτε λόγω της έντασης του ροχαλητού, είτε λόγω ανησυχίας καθώς αντιλαμβάνονται τις αναπνευστικές παύσεις ( ‘’υπάρχουν στιγμές που νομίζω ότι δεν αναπνέει και τον κουνάω’’).
Αίσθημα κόπωσης
Οι ασθενείς παραπονιούνται για αίσθημα χρόνιας κόπωσης. Αισθάνονται συχνά ότι ο ύπνος δεν τους έχει ξεκουράσει αρκετά. Κάποιοι νιώθουν ξηρότητα στον λαιμό και έχουν πονοκεφάλους.
Γνωσιακές διαταραχές
Δυσκολία συγκέντρωσης, διαταραχές μνήμης και κρίσης, ευερεθιστότητα, άγχος, κατάθλιψη.
Σεξουαλικά προβλήματα
Μειωμένη Libido, στυτική δυσλειτουργία
Πόσο επικίνδυνο είναι το Σύνδρομο Άπνοιας στον ύπνο;
Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία έχει μεγάλη σημασία γιατί η νόσος συνδυάζεται με σοβαρά προβλήματα υγείας όπως:
- Καρδιακές αρρυθμίες
- Αρτηριακή υπέρταση
- Έμφραγμα του μυοκαρδίου
- Εγκεφαλικά επεισόδια
- Πνευμονική υπέρταση
- Σακχαρώδη διαβήτη, μεταβολικές διαταραχές.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση του συνδρόμου γίνεται στον πνευμονολόγο ο οποίος θα πάρει ένα λεπτομερές ιστορικό, θα εξετάσει προσεκτικά τον ασθενή και σε περίπτωση υποψίας του Συνδρόμου θα συστήσει μελέτη κατά τη διάρκεια του ύπνου με καταγραφή παραμέτρων του ύπνου και της αναπνευστικής λειτουργίας.
Ποια είναι η θεραπεία;
Απαιτείται κατ’αρχήν βελτίωση των παραγόντων που προδιαθέτουν στην ανάπτυξη του Συνδρόμου:
- Απώλεια βάρους
- Διακοπή καπνίσματος
- Διακοπή αλκοόλ και υπνωτικών σκευασμάτων
Η χειρουργική θεραπεία έχει περιορισμένες ενδείξεις. Αναφέρονται ενδεικτικά:
- Εκτομή αδενοειδών εκβλαστήσεων, αμυγδαλεκτομή, εκτομή ρινικών πολυπόδων.
- Φαρυγγοπλαστική (UPPP): Απομάκρυνση των αμυγδαλών, της σταφύλης και μέρους της μαλθακής υπερώας.
- Χειρουργική αποκατάσταση παραμορφώσεων της κάτω γνάθου
Η αποτελεσματικότερη θεραπεία για το σύνδρομο Αποφρακτικής άπνοιας είναι η συνεχής, μέσω της μύτης και του στόματος, εφαρμογή θετικής πίεσης των αεραγωγών μέσω συσκευής CPAP ή BIPAP. Η συσκευή αυτή παρέχει μια συνεχή ροή αέρα μέσω μιας μάσκας η οποία προσαρμόζεται πάνω στη μύτη ή στη μύτη και το στόμα και η πίεση του αέρα κρατάει το φάρυγγα ανοιχτό κατά τη διάρκεια της νύχτας.
